Den Bosch Cultuurstad

Deze website is te koop. Voor meer informatie stuur een email naar info@denbosch-cultuurstad.nl


Carnaval voor Oeteldonk

Carnaval voor Oeteldonk

Een feest wat al meer dan 550 jaar gevierd wordt in Den Bosch, carnaval voor Oeteldonk. Waarin de verkleedpartijen, muziek en later de optochten de creativiteit weerspiegelt van de mensen. Een feest van de omgekeerde wereld. De koude winter nadert zijn einde, de dagen worden langer en het wordt weer een periode om te oogsten. Een feest waar het drinken en eten in overvloed wordt genuttigd.

Oorsprong van carnaval

Wat voor de één een feest is van verkleedpartijen, optochten en carnavalsmuziek is voor een ander een feest dat wordt gevierd voor de tijd van bezinning. Carnaval voor Oeteldonk heeft verschillende achtergronden. Een van de benaderingen over de oorsprong van carnaval voor Oeteldonk is het vasten. Welke vanuit het katholieke geloof veertig dagen duurt en een voorbereiding is op het paasfeest, waarin volgens de Bijbel Jezus opstond uit de dood de derde dag na zijn kruisiging. Volgens het nieuwe testament vastte Jezus Christus veertig dagen en nachten lang in de woestijn om na te denken. De veertig dagen beginnen op Aswoensdag. Het feest in Oeteldonk eindigt dan ook traditiegetrouw op de markt als Knillis om 0:00 uur wordt begraven. Dit is van dinsdag op Aswoensdag. Maar er is ook nog een andere benadering voor de achterliggende gedachte van carnaval voor Oeteldonk. Waarschijnlijk bestond het feest namelijk al langer dan de christelijke traditie en heeft de kerk dit feest rond het jaar 1000 naar zich toe getrokken en er een eigen draai aan gegeven. In dit feest werd voornamelijk de vruchtbaarheid gevierd en de dagen die langer werden.
Geschiedenis van carnaval in Den Bosch

Geschiedenis van carnaval in Den Bosch

Carnaval wordt al meer dan 550 jaar gevierd in Den Bosch, dat betekend dus carnaval voor Oeteldonk! Vroeger leefde de mensen voornamelijk op straat. De huizen waren klein en het vertier was op straat te vinden. Het dagelijks leven speelde zich dus meer buitenshuis af dan in huis. De kinderen speelde op straat onder het toeziend oog van moeders die aardappels aan het schillen was.

Hoe carnaval voor Oeteldonk gevierd werd? Wel in de middeleeuwen was men bekend met de Vastenavond. De kloosters deelden eten, bier en wijn uit. Later werd het een gewoonte van het stadsbestuur om bier te schenken aan de gilden en arbeiders. Er heerste dan ook een opgetogen sfeer en door middel van optredens en verkleedpartijen werden er optredens opgevoerd, waarin voornamelijk de invloedrijke mensen belachelijk werden gemaakt. In de 16e eeuw waren er jaren waarin de verkleedpartijen werden verboden, als het allemaal te ver uit hand liep. Maar dat betekende echter niet dat het volksfeest niet meer werd gevierd. Toen de protestante Frederik Hendrik aan de macht kwam in 1629 veranderde er ook het één en ander. Ieder jaar werd er wel een verbod afgekondigd. Maar het volksfeest bleef bestaan, al dan niet achter gesloten deuren. Toen in 1794 de Fransen onder leiding van generaal Pichegru Den Bosch binnen vielen, bracht dit een hele omslag voor de Bosschenaren teweeg. De stad Den Bosch kwam weer tot leven en zo ook carnaval. De Fransen waren voor vrijheid van godsdienst en gelijkheid voor rechtspraak voor iedereen. In de eerste helft van de 19e eeuw waren er vele Luikse glasblazers werkzaam in Den Bosch. Van huis uit kenden zij straatcarnaval en al snel werd dat ook in Den Bosch ingevoerd. Er werden bals gegeven door sociëteiten en verenigingen, vooral voor de gegoede burgerij. De Bossche arbeider heeft het zwaar en het volksfeest zorgde voor een ideale uitlaatklep. Er kwam steeds meer openbare dronkenschap, waarop vechtpartijen volgden. Zowel de gewone burgerij als gegoede burgerij verkleedde zich onherkenbaar en choqueerde het publiek met hun optredens. De burgerij kwam in opstand en vond dat het feest verboden moest worden. In 1881 begon de bisschop Mgr. A. Godschalk zich ermee te bemoeien. Wat het einde zou worden, werd een nieuw begin.

Oeteldonk wordt geboren..

De Bosschenaren kwamen bijeen en een geweldig plan volgden, waar iedereen baat bij zou hebben en het volksfeest behouden zou worden. Oeteldonk werd geboren…wat het einde betekende voor carnaval voor Oeteldonk. Drie dagen werd iedere inwoner van de stad een boer. Ook wel durske genoemd met aan het hoofd een 'burgervaojer' (Peer van den Muggenheuvel tot den Bobberd), uitgebreid met onder andere een gemeenteraod en één veldwachter. In 1882 werd de Oeteldonksche Club opgericht. Hun taak was om het volksfeest in goede banen te leiden. Carnaval voor Oeteldonk kwam ten einde..
Oeteldonk is niet meer klein te krijgen

Oeteldonk is niet meer klein te krijgen

In 1883 komt er een aanplakbiljet en volgt een intocht met praalwagens om Z.K.H. Prins Amadeiro, Ricosto de Carnavallo, Heer en Meester van Oeteldonk en omliggende watervrije moerassen te begeleiden. Tot op heden is dit nog steeds het gebruik, alleen de naam van Prins Amadeiro is uitgebreid. Tegenwoordig heeft de Prins de bijzondere lange naam gekregen Zijn Koninklijke Hoogheid Prins Amadeiro, Ricosto di Carnavallo, Ridder van het Reksam, Heer en Meester van Oeteldonk en deszelfs omliggende watervrije moerassen en zandwoestijnen, enz. enz. enz.. In het jaar 1917 werd er geen carnaval gevierd en de mensen die tegen carnaval waren zagen dan ook hun kans schoon om dit door te zetten. De carnavalsliefhebbers lieten het er echter niet bij zitten, confrontatie met de politie was het gevolg. De carnavalsliefhebbers hielden vol en de gemeentelijk besloot wijselijk om het feest in het openbaar toe te laten om een hoop problemen te voorkomen. Er werden echter wel een aantal regels opgesteld, waaronder het verbod voor het dragen van een masker en de optochten werden verboden. De optochten werden overigens in 1937 weer toegestaan. De formele erkenning van carnaval was pas na de Tweede Wereldoorlog in 1952.

Oeteldonk vandaag de dag

Oeteldonk speelt zijn spel met een Oeteldonks volkslied, rollenspel en bijbehorende visuele kenmerken die goed in de smaak vallen bij de bevolking. Al snel komen bezoekers uit heel het land naar Oeteldonk om het feest gezamenlijk te vieren. Waarbij de Oeteldonksche Club nog steeds de Oeteldonkse tradities in ere weet te houden en van Oeteldonk een waar feestdorp weet te maken met de bijbehorende Oeteldonkse evenementen!