Fictie
Marce Catlett: De kracht van een verhaal
Wendell Berry
Contrapunt, 176 pagina’s
Wendell Berry is nu 91 en schrijft sinds zijn midden twintig over de fictieve gemeenschap van Port William, Kentucky, toen hij voor het eerst publiceerde Nathan Coulter. Berry’s fictie heeft, naast zijn vele gedichten en essays, geprobeerd de cultuur van plattelandsgemeenschappen te eren voor wie het goede leven wordt bepaald door trouw, soberheid en eerbied, met het argument dat de postmoderniteit vijandig, zo niet regelrecht tegengesteld aan dergelijke deugden is geweest. Amerikanen hebben dergelijke gemeenschappen in de steek gelaten, betoogt hij, zelfs toen de nostalgie naar het vooroorlogse Americana opkwam als een miljardenindustrie. Berry’s nieuwste roman, Marc Catlettis een van zijn meest agressieve fictieve shots over de boeg van de moderniteit, een melancholisch boek dat boos maar nooit wraakzuchtig, bedroefd maar nooit verbitterd is. Het is het verhaal van een herinnering die een hele gemeenschap over meerdere generaties heen definieert en vormgeeft aan de manier waarop de leden zichzelf zien en met hun werk verder gaan. Die herinnering wordt aan de lezers doorgegeven via Andy Catlett, Berry’s meest bekende creatie die lange tijd werd gepresenteerd als de bewaarder van de vlam. Hij herinnert zich het verhaal van de brute oogst van 1906, toen Andy’s grootvader, Marce, ontdekt dat, dankzij de inspanningen van één enkele magnaat, de opbrengst van de oogst niet eens de kosten zal dekken om het op de veiling te brengen. Een jaar werk had net zo goed verbrand kunnen worden. De roman beschrijft de manier waarop het catastrofale seizoen degenen vormde die volwassen werden. Wat gebeurt er, vraagt Andy, als je een gezonde cultuur hebt die leven, werkgelegenheid, kameraadschap, stabiliteit, familie en visie biedt ‘en je die allemaal in één keer verliest en niets hebt om het te vervangen?’ Bij het beantwoorden van die vraag is Marce Catlett Berry op zijn elegische best, ook al sluit hij meer aan bij zijn essays en Mad Farmer-gedichten dan bij zijn meest geliefde romans. Er is ongetwijfeld een argument in de roman, maar in de stem van de oude Andy Catlett verweeft het verhaal van die lege oogst zich met de vele verhalen die je overal in Port Williams tegenkomt. En hoezeer het ook suddert van een onderliggende woede, het is een boek dat glinstert van dankbaarheid voor wat was en hoop voor de komende wereld. —David Kern
Sociale theorie
Als iedereen weet dat iedereen het weet…
Steven Pinker
Scribner, 384 pagina’s
In dit boek gaat Pinker, een cognitieve wetenschapper met een talent voor helder proza, in op het concept van ‘algemene kennis’ – de overgang van privébewustzijn naar gedeelde zekerheid – en hoe deze verschuiving alles beïnvloedt, van de politiek tot het persoonlijke leven. Hij begint met de nieuwe kleren van de keizer en laat zien hoe de botte waarheid van een kind achterdocht omzette in collectieve erkenning. Van daaruit stelt hij dat algemene kennis verklaart waarom geld werkt, waarom sociale normen blijven bestaan, waarom dictators bang zijn voor protesten en waarom reputaties online van de ene op de andere dag kunnen instorten. Een Super Bowl-advertentie, een virale wiskundepuzzel of een enkele tweet kunnen allemaal de vonk creëren die gedrag verandert zodra mensen zich realiseren dat alle anderen opletten. Pinker brengt abstracte theorieën tot leven met scherpe voorbeelden: de advertentie van Apple uit 1984, de val van een gewone vrouw die van de ene op de andere dag berucht werd, de rituelen van taal en toespelingen. Zijn proza is snel, geestig en gemakkelijk te volgen, maar hij probeert soms chaotische gebeurtenissen in nette kaders te plaatsen, waarbij hij neigt naar optimisme dat naïef kan aanvoelen. Toch is dit Pinker op zijn best leesbaar, een levendige verkenning van hoe gedeeld bewustzijn macht, orde en het dagelijks leven vormgeeft. —John Mac Ghlionn
Sciencefiction-satire
Maxine Justice: openbare overtreder
Daniël Schwabauer
Enclave, 256 pagina’s
Na een val op galactisch niveau uit de gratie hoopt advocaat Maxine Justice haar worstelende praktijk te redden door cliënten op te pakken als openbare verdediger in een nachtrechtbank die op televisie wordt uitgezonden. In plaats daarvan vindt ze een nieuwe robotrechter dood in haar kantoor, en pater Barthes, een androïde priester met een voorliefde voor complottheorieën, die over het lichaam staat. De “podre” wordt prompt beschuldigd van het overlijden van de rechter, maar weigert zichzelf te verdedigen, daarbij verwijzend naar de vertrouwelijkheid van de bekentenis. Wanneer mevrouw Justice de opdracht krijgt om Barthes te vertegenwoordigen in zijn moordzaak, wordt ze meegesleurd in een gevaarlijke wereld van duistere robots, kwaadaardige bedrijven en buitenaardse wezens met twijfelachtige bedoelingen. Oh, en haar kat is ook vermist. In plaats van de sardonische beet van Douglas Adams of de ongebreidelde absurditeit van Terry Pratchett, schrijft auteur Daniel Schwabauer met een sarcastische waanzin. Hij doordrenkt Maxine ook met oprechtheid en vastberadenheid, waarbij hij emotionele thema’s als vergeving en vertrouwen vakkundig balanceert met geweldige, uitgestreken humor. Terwijl het eerste boek in de serie, Maxine Justice: galactische advocaatgeeft context en een eigen hilarisch, actievol verhaal, Publieke dader biedt de lezer alles wat nodig is om op zichzelf van dit vervolg te genieten. —LG McCary
Theologie en kunst
De lonen van de bioscoop
Crystal L. Downing
IVP Academisch, 256 pagina’s
Zelfs in de tijd van Plato hebben onze heidense intellectuele voorouders de kunsten bekritiseerd als verspreiders van zonde, wanorde en excessen, en christenen hebben lange tijd hun eigen wrok jegens de kunsten gekoesterd. Vanaf het begin van de film in 1897 hebben zowel protestanten als katholieken geloofd dat het medium een escapistisch pablum is dat beïnvloedbare geesten blootstelt aan seks en geweld. De lonen van de bioscoopeen recent boek over filmtheorie, betwist deze bewering. In dit boek veroordeelt Downing, een toegewijde en vooraanstaand wetenschapper van de Engelse schrijfster Dorothy L. Sayers, de consumptie met lage inspanning en het vakmanschap met weinig inspanning, en roept zowel kijkers op voor het eisen van oppervlakkig, propagandistisch entertainment als voor filmmakers en financiers die het produceren. Ze stelt dat het neerkomt op een ernstige spirituele ketterij waarbij de creatie van kunst wordt gescheiden van de goddelijke bron van de hele schepping. Op basis van Sayers’ rijke kunsttheologie betoogt Downing dat ware kunstenaarschap de imago deien roept christenen op om film niet te behandelen als ‘een systeem voor het leveren van inhoud’. Haar werk biedt een wetenschappelijke en uitdagende verkenning van de aard van medium en vakmanschap. —Tyler Hummel
Dystopische fictie
Aaseter
Bradley Koffie
Mountain Brook-inkt, 294 pagina’s
Politieke wetenschappen
De ineenstorting van het mondiale liberalisme
Philip Pilkington
Staatsbestel, 224 pagina’s
Dit provocerende nieuwe boek verkondigt de dood van de liberale orde en beweert dat we nu de laatste dodelijke spasmen van het wereldsysteem doormaken die na de Tweede Wereldoorlog zijn ontstaan. Volgens Pilkington is het liberalisme een nivellerende, afvlakkende kracht, die wordt gedefinieerd door zijn verzet tegen de hiërarchie. Economisch gezien reduceert het alle menselijke relaties tot contractuele uitwisselingen die de natuurlijke, heterogene hiërarchieën vervangen. Na de Koude Oorlog ging het Westen ervan uit dat de rest van de wereld bereidwillig de liberale ideologie en het economisch liberalisme zou omarmen. Maar veel landen hebben dat niet gedaan. En de westerse landen zelf blijven ten onder gaan aan de logica van het liberalisme. De realiteit is dat het liberale moment voorbij is en dat het voorbestemd was om in te storten. Het liberalisme, zo betoogt hij, is een ‘duistere en onbeschaafde levensfilosofie’, die inherent ‘instabiel’ is omdat ze ‘onnatuurlijk’ en irrationeel is. Door de preliberale bronnen waarvan het afhankelijk is uit te hollen, zorgt het voor de vernietiging van elke beschaving waarmee het in aanraking komt. Pilkington hoopt postliberale samenlevingen te helpen klassieke bronnen terug te vinden die het Westen kunnen reciviliseren. De fundamentele fout van het liberalisme is deze ontkenning van de menselijke behoefte aan hiërarchie; vandaar het antagonisme ten opzichte van religie, dat getuigt van de hiërarchieën in de schepping en van de relatie van de schepping tot de Schepper. —James R. Wood
Misdaad fictie
Daarna het donker
Andreas Klavan
Mysterieuze pers, 336 pagina’s
De bekroonde misdaadschrijver en conservatieve commentator Andrew Klavan is terug met zijn vijfde roman over Cameron Winter, een superspion die hoogleraar Engels is geworden. In deze aflevering trekt een moord in een afgesloten kamer Camerons aandacht, en wanneer Cameron aan de draden van het mysterie begint te trekken, ontrafelt hij een samenzwering waarbij een machtig biotechbedrijf betrokken is. De plot bevat de scherpe sociale kritiek die je in sommige andere romans van Klavan aantreft. In deze film probeert een miljardair zijn enorme hulpbronnen te gebruiken om de mensheid van de zonde te genezen, maar dit seculiere aanbod van verlossing veroorzaakt alleen maar meer lijden. Het verhaal, met zijn wendingen, toont Klavans vaardigheid in het construeren van plots en actiescènes, maar deze roman bevat een fatale fout. Cameron is verliefd geworden en Klavans romantische dialoog heeft de charme van een drilboor om middernacht. Tot overmaat van ramp is Camerons liefdesbelang een zelfbenoemde bijbelkraker die gewillig in bed valt met de agnostische Cameron, maar geen spoor van zelfbewustzijn of wroeging verraadt. Daarna het donker is een teleurstellend deel van een verder boeiende serie. —Collin Garbarino
