Den Bosch Cultuurstad

Deze website is te koop. Voor meer informatie stuur een email naar info@denbosch-cultuurstad.nl


Ontstaan

Ontstaan
Het ontstaan van de Binnendieze

Het ontstaan van de Binnendieze

In 1185 is 's-Hertogenbosch ontstaan nog voor het ontstaan van de Binnendieze. De eerste ommuring omringde de huidige markt met een aantal kleine straatjes. Het water van de Aa, de Dommel en de Dieze vormen natuurlijke grachten. Daarbij zorgt de Dieze voor een goede verbinding naar de Maas. In 1318 werden de stadsmuren verlegd. De tweede ommuring omringde ongeveer de huidige binnenstad. De beide riviertjes met de bijbehorende zijtakken, die gelegen waren binnen de ommuring, kregen de naam Binnendieze. Aangezien een deel van het nieuwe stadsgebied lager lag, besloot men door de vele overstromingen de stad twee à drie meter op te hogen met zand. Door de ophoging van de stad moesten er keermuren komen. Tot de 15e eeuw bestonden deze uit een houten beschoeiing. Later in de geschiedenis met de bouw van de togen en huizen kwamen er gemetselde keermuren. De Binnendieze kwam hierdoor veel lager te liggen. Maar door trappen en vlonders te bouwen kon men makkelijker water uit de Binnendieze halen.
Oude functie

Oude functie

Den Bosch was een echte vestigings-, handel- en nijverheidsstad. Door de snelle groei van de stad duurde het niet lang voordat de Binnendieze overkluisd werd door bruggen en togen. De handelsschippers maakten gretig gebruik van het ontstaan van de Binnendieze om hun producten op de juiste bestemming te krijgen. Met zwaar beladen smalle bootjes voeren ze door de één meter diepe Binnendieze. Vanwege de zeer smalle delen en de drukte op het water, werden de bootjes door middel van bomen voort bewogen. Door het graven van diverse zijtakken ontstond er een betere infrastructuur. Tevens werd er aan één van de waterlopen de Brede Haven aangelegd. Er was veel bedrijvigheid in de haven, schepen die niet aan het wachten waren, waren wel aan het laden of lossen. In de haven rook het naar de geuren van de goederen. De omliggende huizen aan de Brede Haven kregen een naam die verweven was met de functies van de haven. (Na de bevrijding in 1944 werd de haven niet meer gebruikt, de handel had zich verplaatst, de panden waren te zwaar beschadigd).

Naast watervoorziening, wasplaats, visplaats en vaarwater werd het kronkelende water door de binnenstad ook gebruikt als zwemwater. In 1779 werd er een stokje gestoken voor het zwemmen in de Binnendieze. Een verbod met een hoge straf werd uitgevaardigd. Het was immers barbaars om je openlijk op straat naakt uit te kleden voor een duik in de Binnendieze. Daarnaast had de Binnendieze nog een andere functie... De Binnendieze werd ook gebruikt om afval te lozen. De bierbrouwers, wolververs, lakenblekers en de muntslagerij (van het Bossche oortje) waren niets voor niets gelegen aan dit water door de binnenstad van Den Bosch... Tot voor veertig jaar geleden was het water een open riolering en woelde het van ongedierte. De Binnendieze werd een stinkende sloot. Er was geen geld voor restauratie wat de oorzaak werd van veel verval. Er moest een plan komen. En zo besloot men om vanaf 1923 de Binnendieze te dempen. Dit duurde tot 1962. Uiteindelijk werd in de stad rond 1969 een rioolstelsel aangelegd. Omdat de mensen de Binnendieze langzaam zagen verdwijnen kwam er veel protest. Van de twaalf kilometer bij het ontstaan van de Binnendieze, 500 jaar gelden, is er ongeveer vier kilometer over.

En zo werd in 1972 de Binnendieze tot beschermd stadsgebied uitgeroepen. In 1998 is de restauratie van de gehele Binnendieze voltrokken en heeft de Binnendieze een nieuwe economische functie gekregen
Huidige functie

Huidige functie

Door het ontstaan van de Binnendieze heeft men vandaag de dag nog profijt van dit bijzondere water. Tegenwoordig is de Binnendieze namelijk een historische trekpleister voor zowel de Bosschenaren als de toeristen. Door de inzet van de vrijwilligers worden de huidige rondvaarten mogelijk gemaakt. Men kan kennismaken met het ontstaan van de Binnendieze, de bijzondere kenmerken van de achtergevels, de doorkijkjes en de geschiedenis van Den Bosch.