Bossche markt
De Bossche markt
Na eeuwen is de Bossche markt nog steeds hartje centrum, gelegen tussen de vele historische monumentale panden waar het stadhuis een onderdeel van vormt, met een verleden die terug gaat naar de veertiende eeuw. Daarbij zijn de meeste gevels nog versierd met namen in de gevelstenen die hun oorsprong vinden in de middeleeuwen. Ook het standbeeld van Jeroen Bosch en de vijftiende eeuwse waterput vormt een wezenlijk onderdeel van het marktplein. Naast de gezellige terrasjes van de diverse eet- en drinkgelegenheden die bij de eerste zonnestralen snel bezet zijn, wordt het marktplein vaak gebruikt voor evenementen en festiviteiten. En tijdens carnaval houdt Knillis hier een oogje in het zeil.
Sociale en economische functie
Het marktplein in Den Bosch heeft altijd al een sociale en economische functie door de eeuwen heen gekend. Op de Bossche markt dreven de Meierij en de andere handelslieden uit verre streken de handel. De Bossche handelslieden hadden al in de 13e eeuw een handelsprivilege bij één van de grootste Duitse jaarmarkten in Neurenberg. De Bossche markt dient tot de dag van vandaag nog steeds als handels- en ontmoetingsplaats.De Bossche markten:
Groentemarkt
dinsdag en donderdag: 09:00 - 14:00 uur
Warenmarkt en stoffenmarkt
woensdag: 9:00 - 17:00 uur
Biologische markt / Ecomarkt
vrijdag: 09:00 - 14:00 uur
Warenmarkt
zaterdag: 9:00 - 17:00 uur
Geschiedenis van het marktplein
Van alle pleinen en parken is de Bossche markt het oudste plein van 's-Hertogenbosch! Op de markt stonden de eerste woningen. Hier is 's-Hertogenbosch ontstaan in 1185. Op de markt liet Hertog Hendrik een jachthut of schuilplaats bouwen, veel later kwam hier een huis voor in de plaats 'Het Hazewindje'. Misschien ondenkbaar, maar dit huis stond waar tegenwoordig de Hema is gevestigd. De andere huizen werden op den duur nabij 'Het Hazewindje' gebouwd op donken oftewel zandophogingen. Dit was ook wel nodig, want het gebied bestond voornamelijk uit watertjes.
Het verschil in hoogte is nog goed te zien in het huidige straatbeeld. Dit is goed te bemerken aan de achterzijde van de V&D, gelegen naast het stadhuis. Het hoogteverschil van de straat Achter het Stadhuis en de Bossche markt wordt opgevangen door middel van een trap. Vroeger was dit verschil veel hoger, vooral aan de zuidzijde van de markt. Aan de hand van archeologisch onderzoek is gebleken dat men de markt met een dikke laag schoon zand en stadsafval heeft opgehoogd om het water buiten te houden. Dit gebeurde zo rond 1350. Door deze ophoging kon men ook aan de zuidzijde met de bouw van 'veilige' huizen worden begonnen, waardoor de driehoeksvorm van de markt, die we de dag van vandaag nog kennen, is ontstaan. In de vijftiende á zestiende eeuw heeft op de markt ook een waterput gestaan. Een zeshoekige waterput die de stad van schoon water voorzag. Na de herinrichting van het marktplein heeft ook deze put weer in plek gekregen in het huidige straatbeeld.
Standbeeld Jeroen Bosch
Het bronzen standbeeld van Jeroen Bosch heeft de Bossche markt al vanaf verschillende standpunten kunnen bekijken. Het standbeeld is gemaakt door de beeldhouwer August Falise in Realistische stijl. August Falise heeft onder andere ook het standbeeld op het kardinaal van Rossumplein gemaakt, ter nagedach- tenis aan de kardinaal van Rossum en ter ere voor het werk wat de Paters Redemptoristen in Den Bosch hebben verricht. Het was op 17 juni 1930 dat het standbeeld van Jeroen Bosch werd onthuld in aanwezigheid van de vele burgers die het beeld mede hebben gefinancierd. Het bronzen standbeeld van Jeroen Bosch stond op een granieten sokkel midden op de markt. Het totale beeld had een hoogte van ongeveer drie en een halve meter. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het standbeeld van Jeroen Bosch een tijdelijk onderkomen gekregen in het Kruithuis. Toen de markt in 1953 werd herbestraat kreeg het beeld de plaats voor het stadhuis. Vierenvijftig jaar later in oktober 2007 is men begonnen met de herinrichting van het marktplein waarbij het standbeeld van Jeroen Bosch werd opgeslagen en een restauratie heeft ondergaan in Haarlem. Op 3 maart 2008 werden de laatste resten van de granieten sokkel op de markt verwijderd. Ruim een jaar later, 22 maart 2009, vond de officiële onthulling met een feestelijk tintje plaats van het waardevolle kunsthistorische standbeeld. Het beeld van Jeroen Bosch staat op een kleinere natuurstenen sokkel die is aangepast op de herinrichting van het marktplein. Het bronzen beeld met een penseel en palet in de hand staat met de rug naar winkelwoonhuis "De Kleine Winst", het huis waar Jeroen Bosch is opgegroeid. Een standbeeld met een grote cultuurhistorische waarde als herinnering aan de beroemde Bossche schilder Jeroen Bosch of voor anderen bekend onder de naam Jheronimus Bosch!
Herinrichtingen marktplein
Al diverse malen is in de loop der tijd het marktplein in een nieuw jasje gestoken, zoals in 1953 en in 1978. Niet alleen de bestrating op de markt is hierbij vervangen. Het marktplein heeft tegenwoordig een aantal bijzondere tegels met schrift die in de bestrating zijn opgenomen. De laatste herinrichting van de markt heeft geleid tot een metamorfose van dit centrale hart van de stad 's-Hertogenbosch. Diverse panden aan de Bossche markt zijn in deze zelfde periode opgeknapt. Vanaf oktober 2007 tot de officiële opening op 22 mei 2009 heeft het centrale marktplein een andere uitstraling gekregen. Op de markt is geen markering voor bus of autoverkeer meer te bekennen. De tegels van natuursteen en de opzet om er één geheel van te maken spelen een grote rol bij de nieuwe uitstraling van het marktplein in het hart van de stad.
